میشل فوکو و انقلاب اسلامی رهیافتی پسامدرنیستی از منظر تحلیل گفتمان
author
Abstract:
روش یا متد تحلیل گفتمان امروزه جایگاه خاصی در نظام معرفتشناسی علوم اجتماعی و انسانی به خود اختصاص داده و بسیاری از پدیدههای اجتماعی از منظر تحلیل گفتمان مورد بررسی و تبیین قرار میگیرند. در این مقاله سعی خواهد شد تا با بررسی مفهوم گفتمان و تحلیل گفتمان در نظام اندیشة نحلة پسامدرنیسم و بخصوص میشل فوکو، انقلاب اسلامی بر اساس این روش مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. فرض اولیة این گفتار این است که جنبش انقلابی مردم ایران به عنوان یک «متن[1]» حاصل حضور و مشارکت یک «گفتمان» خاص نیست بلکه در فرآیند این جنبش شاهد نقشآفرینی گفتمانهای متعدد و متکثری هستیم. به لحاظ همین کثرت گفتمانی، انقلاب اسلامی را میتوان دارای شباهتهای زیادی به یک جنبش پسامدرن دانست. برای اثبات این فرض ضمن ارائه مقدماتی دربارة تعریف، پیشینه و جایگاه مقوله گفتمان و متد تحلیل گفتمان در مبانی اندیشه پسامدرنیسم از منظر تعامل گفتمانها خواهیم پرداخت. برای انجام این کار دو محور مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت: یکی مبحث پیدایش گفتمان و پادگفتمان و نظام غیریتسازی در فرآیند جنبش انقلابی مردم ایران و دیگری تحلیل و بررسی گفتمانهای موجود در عرصة متن این جنبش انقلابی. [1] . context
similar resources
خوانشِ فرهنگی میشل فوکو از انقلاب اسلامی
فرضیه کلی مقاله این است که خوانش فرهنگی فوکو در خصوص انقلاب اسلامی، ریشه در دستگاه نظری او دارد. جنبش انقلابی مردم ایران، در بعد نظری توجه متفکران، فیلسوفان، جامعهشناسان و... را به خود معطوف نموده و تئوریها و پارادایمهای زیادی بواسطه حرکت مردمی ایران، تعدیل شدند. در میان تئوریهای مزبور، خوانشِ فرهنگی میشل فوکو به حاشیهرانی تبیین اقتصادی و برجستهسازی تبیین فرهنگی میپردازد. برساخت فرهنگی فو...
full textبررسی الگوی تحلیل گفتمان میشل فوکو و مباحث علم معانی
تحلیل گفتمان برگرفته از گرایشهای نوین زبانشناسی است و میکوشد روابط و احساسات نهفته در کلمات و درون متن را آشکار کند. این نظریه بهطور مستقیم با تأثیرپذیرفتن از اندیشة میشل فوکو ایجاد شد و در متون ادبی به موضوعاتی فراتر مانند پیوند معنایی، نحو جملات، کنشهای گفتاری، بافت، بسامد کنشها و انواع جملات میپردازد. این پژوهش در پی آن است تا ثابت کند همة گزارههای تحلیل گفتمان با منشأ غربی در علم مع...
full textگفتمان قدرت در اندیشه میشل فوکو
گفتمان قدرت در اندیشه میشل فوکو تابع نظریه ” دانش، قدرت، رژیم حقیقت “ است .اندیشه پرسشگر وی از یک سو کار اندیشیدن را دشوار می کند و از سوی دیگر لذتاندیشیدن را به محقق می چشاند . وی در تلاش است تا انسان ها را به قلمرو نااندیشیده هاببرد . از راه اندیشیدن به نااندیشیده ها، چیزهایی کشف می شود که در حالت طبیعی صامتهستند . لذا باید اندیشه ها ی او را مخالف همه چیزهایی دانست که جهان شمول و بدیهیمی نمای...
full textارزیابی انتقادی روایت میشل فوکو از انقلاب اسلامی ایران
انقلاب اسلامی ایران، صرف نظر از اینکه بساط استبداد کهن ایرانی را برچید و ساختارهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نظم موجود را دگرگون ساخت، به موضوعی جالب توجه برای نظریه های رایج و بدیع در علوم اجتماعی تبدیل شد و حاصل مطالعه ی آن پدید آمدن چرخشی پارادایمی در نگاه به نظم جهانی بود. در این مقاله، پرسش اصلی این است که انقلاب ایران به چه دلایلی و از کدام ابعاد برای فوکو تأملبرانگیز بود؟ او این رخدا...
full textنقد فرهنگی رمان مدیر مدرسه جلال آل احمد از منظر گفتمان و نظریه قدرت میشل فوکو
گفتمان قدرت یکی از اندیشههای محوری میشل فوکو است. این مقاله به دنبال این سؤال مهم تنظیم شده که آیا میتوان رویکرد فوکو نسبت به گفتمان قدرت را در رمان مدیر مدرسه جلال آل احمد جستجو و تحلیلی از شرایط فرهنگی ایران در دوره پهلوی، بر مبنای این گفتمان ارائه کرد؟ گفتمان قدرت و تکنولوژی انضباط از دیدگاه فوکو، با بخشهای زیادی از رمان مدیر مدرسه و در سطح عینی و واقعی با شرایط سیاسی و فرهنگی جامعه ایران...
full textآزادی و دینداری از دیدگاه میشل فوکو، با تأکید بر نوشتههای او دربارۀ انقلاب اسلامی ایران
یکی از مهمترین سؤالاتی که ذهن پژوهشگران فوکو را درگیر کرده این است که آیا نظریات او دربارۀ قدرت موقعیتی برای اعمال آزادی و شورش فراهم میکند. همچنین، در پی این سؤال یکی از معماهای پیشِروی پژوهشگران این بوده است که مواضع او دربارۀ انقلاب ایران چگونه با مواضعی که دربارۀ آزادی و قدرت داشته است سازگاری مییابد. در این مقاله نقش آزادی و سوژگی در آثار فوکو را با تأکید بر انقلاب ایران بررسی خواهم ...
full textMy Resources
Journal title
volume 8 issue 32-31
pages 59- 89
publication date 2006-12-21
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023